Hermetyczny Zakon Złotego Brzasku (Hermetic Order of the Golden Dawn) to tajne stowarzyszenie, którego członkowie poświęcali się studium i praktykom okultystycznym i metafizycznym. Formalnnie Zakon założony został przez  trzech masonów: William Robert Woodman, William Wynn Westcott i Samuel Liddell Mathers w 1888 r. Jednak jego źródeł należy szukać w 1850 r, kiedy to Kenneth MacKenzie został zainicjowany przez węgierskiego hrabiego Apponyi w Austrii w linii różokrzyżowców i otrzymał kolekcję 60 dokumentów (zwanych Zaszyfrowanymi Manuskryptami), zawierającymi zarys serii magicznych rytuałów inicjacyjnych. MacKenzie otrzymał dodatkowo polecenie, aby założyć oddział tego kontynentalnego społeczeństwa różokrzyżowców w Wielkiej Brytanii.

Powstanie Golden Dawn.

Wypełnieniem tego nakazu było założenie dwóch świątyni w Wielkiej Brytanii (świątynia nr 2  w Bristolu działała pod kierownictwem F.G. Irwina) ale rytuały dla niej nigdy nie zostały napisane. Po śmierci MacKenzie W. Wynn Wescott uzyskał kopie Zaszyfrowanych Manuskryptów od wdowy po nim. Wspólnie z wymienionymi wyżej Woodmanem i Mathersem założyli świątynię Isis-Urania nr 3 Hermetycznego Zakonu Złotego Brzasku w 1888 r i to ta data traktowana jest jako początek Zakonu. 

Struktura Zakonu.

System Golden Dawn był oparty na hierarchii i inicjacji - podobnie jak loże masońskie - jednak kobiety przyjmowano na równi z mężczyznami. Złoty Brzask był pierwszym z trzech Zakonów (chociaż nazwę tą stosowano na wspólne określenie wszystkich).

Pierwszy Zakon nauczał filozofii ezoterycznej opartej na hermetycznej Kabale i czterech żywiołach klasycznych, oraz podstaw astrologii, tarota i geomancji.

Drugi lub "wewnętrzny" Zakon, Rosae Rubeae et Aureae Crucis (Rubinowa Róża i Krzyż Złota), nauczał magii, jasnowidzenia, podróży astralnych i alchemii.

Trzeci Zakon należał do "Tajnych Wodzów", o których mówiono, że mają wysokie umiejętności i którzy podobno kierowali działaniami dwóch niższych zakonów poprzez duchową komunikację z Przywódcami Drugiego Zakonu.

Pierwszy Zakon

• Neofita 0 = 0

• Zelator 1 = 10

• Teoretyk 2 = 9

• Praktyk 3 = 8

• Filozof 4 = 7
  
  Portal

Drugi Zakon

• Adept Mniejszy 5 = 6

• Adept Większy 6 = 5

• Adept Exemptus 7 = 4

Trzeci Zakon

• Mistrz Świątynii 8 = 3

• Mag 9 = 2

• Ipsissimus 10 = 1

Stopnie Zakonu powiązano z sefirami kabalistycznego Drzewa Życia. Zresztą takich powiązań było bardzo dużo - np. cztery stopnie pierwszego Zakonu (po wprowadzającym stopniu Neofity) odpowiadają żywiołom hermetycznym.

Rozkwit i upadek Zakonu.

Działalność Zakonu Złotego Brzasku przyczyniła się do odrodzenia okultystycznego z przełomu XIX i XX wieku. Liczebność lóż Zakonu szybko wzrastała osiągając w szczytowym momencie 300 członków.

Jednym z czynników sprzyjających takiemu wzrostowi (oczywiście poza merytorycznymi cechami organizacji) była możliwość przynależności kobiet do Zakonu i osiągania przez nie wysokich funkcji w hierarchii. Dość szybko okazało się, że te kobiety oprócz wielu innych zalet mogą być obdarzone niezwykłą charyzmą i zdolnościami organizacyjnymi. Nie odpowiadało to do końca Mathersowi, który skutecznie podporządkował sobie Zakon i zapoczątkowało wewnętrzne tarcia, które zakończyły się wydaleniem niepokornej Annie Horniman i jej stronników z Zakonu.

Z Zakonu musiał również odejść Westcott, gdy wydało się jego zaangażowanie ezoteryczne. Westcott pełniący wysokie funkcje publiczne nie mógł sobie na to pozwolić. Jego nieobecność spowodowała zawalenie się mechanizmu egzaminacyjnego.

Aleister Crowley.

Niewątpliwie jednak decydującym dla upadku Zakonu elementem była postać Aleistera Crowleya - najsłynniejszego maga XX wieku. Niezwykle utalentowany adept szybko wspinał się po stopniach zakonnych, co nie odpowiadało wielu osobom w takim samym stopniu jak jego ekstrawagancki styl życia.

Po inicjowaniu do Drugiego Zakonu Crowley udał się do londyńskiej loży po przynależne mu dokumenty, ale tam odmówiono uznania jego inicjacji. Niesnaski przybrały formę magicznej bitwy a nawet zwykłych chuligańskich wybryków, gdy Crowley z grupą wynajętych zbirów zajął świątynię w Londynie.

Awantury skończyły się całkowitym rozbiciem Zakonu. W dalszym ciągu działały co prawda świątynie, ale brak spójności organizacji zahamował jego rozwój - kolejne świątynie stopniowo zaprzestają działalności.

Publikacja materiałów Złotego Brzasku.

Materiały Złotego Brzasku stopniowo stawały się jawne - pierwszym inicjatorem takich działań był również Crowley, z który procesował się jego dawny mentor Mathers zarzucając mu publikowanie materiałów w czasopiśmie Equinox. Ale prawdziwej demaskacji dokonuje Israel Regardie, były uczeń i sekretarz Crowleya, w 1937 roku publikuje materiały Pierwszego Zakonu.

Od tamtej pory materiały te są podstawą dla funkcjonowania całego szeregu nowo powstałych organizacji łącznie z The Hermetic Order of Golden Dawn, któremu przewodził Regardie, i Open Source Order of the Golden Dawn.